قهوه چیست؟ همه چیز درباره انواع، فواید و تاریخچه این نوشیدنی محبوب

بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است که روزانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان آن را مصرف می‌کنند. خواص انرژی‌بخش قهوه در کنار عطر و طعم خاص آن باعث شده تا نوشیدنی حاصل از آن جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم به دست آورد. تاریخچه قهوه به قرن‌های بسیار دور از کشف آن در اتیوپی تا گسترش به سایر نقاط جهان باز می‌گردد. این نوشیدنی اصیل و خوش طعم می‌تواند لحظات خوبی را در طول روز برای شما فراهم آورد. 

در ادامه مقاله ضمن پاسخ به پرسش قهوه چیست، درباره انواع دانه‌های قهوه، نوشیدنی‌های حاصل از آنها، خواص و فرایند تولید هم مطالب کاملی توضیح داده شده است. مطالعه این مقاله دیدگاه جامعی درباره این نوشیدنی فوق‌العاده به شما ارائه خواهد داد. 

قهوه چیست؟

قهوه میوه درخت قهوه است که پس از برداشت، با طی کردن مراحل فرایند خشک کردن و برشته‌سازی،  عطر و طعم دلپذیری پیدا می‌کند. ترکیبات اصلی دانه قهوه شامل موارد زیر می‌شود:

• کافئین: این محرک طبیعی یک ماده فوق العاده برای افزایش سطح هوشیاری و انرژی است.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: بخشی از ترکیبات قهوه را آنتی‌اکسیدان‌ها تشکیل می‌دهند که با کاهش آسیب‌های اکسیداتیو، نقش مهمی در حفظ سلامت بدن ایفا می‌کنند.

تاریخچه قهوه

افسانه‌ها می‌گویند در قرن‌های گذشته چوپانی به نام کالدی در اتیوپی دانه‌های قهوه را کشف کرد. او متوجه شد انرژی بزهای گله‌اش در هنگام خوردن دانه‌های درخت قهوه افزایش پیدا می‌کند. پس از شناخته شدن قهوه در اتیوپی، دانه‌های آن به یمن رسید و نوشیدنی آن در خاورمیانه محبوبیت زیادی به دست آورد. به طوری که قهوه‌خانه‌ها به عنوان مراکز سرو قهوه، به مکان‌های فرهنگی و اجتماعی تبدیل شدند. قهوه‌خانه‌های سنتی در ایران نقش مهمی در گسترش این نوشیدنی داشتند. در بسیاری از تعاملات اجتماعی که در قهوه‌خانه‌ها صورت می‌گرفت، قهوه به عنوان یکی از نوشیدنی‌های اصلی سرو می‌شد.

شهرت قهوه از خاورمیانه آغاز شد و پس از مدتی به قاره‌های آمریکا و اروپا هم رسید. در حال حاضر نوشیدنی دانه‌های قهوه در لیست محبوب‌ترین نوشیدنی‌های اصلی جهان قرار دارد.

انواع دانه‌های قهوه

یکی از جذابیت‌های دان قهوه این است که دانه آن در انواع مختلفی وجود دارد. هر کدام از این دانه‌ها از نظر ارزش غذایی، طعم، عطر و سایر ویژگی‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. در جدول زیر انواع دانه قهوه معرفی شده است که برای خرید دان قهوه بتوانید انتخاب هدفمندتر داشته باشید:

انواع نوشیدنی قهوه

قهوه را به روش‌های گوناگونی می‌توان تهیه کرد و هر کدام از نوشیدنی‌های حاصل از این روش‌ها از نظر طعم متفاوت از دیگری هستند. در ادامه این قسمت به معرفی معروف‌ترین انواع نوشیدنی‌های قهوه پرداخته شده است. 

بلک کافی یا قهوه سیاه

این نوشیدنی تنها ترکیب دانه‌های قهوه و آب است که هیچگونه ماده افزودنی دیگری مانند خامه، شکر، ادویه‌جات یا شیر به محتویات آن اضافه نمی‌شود. شهرت این نوع قهوه به دلیل طعم تلخ و خالص آن است که به عنوان یک نوشیدنی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و کم کالری طرفداران خاص خود را دارد.

همچنین بخوانید: شیر مناسب قهوه

اسپرسو

اسپرسو یکی از غلیظ‌ترین انواع قهوه است که یک فنجان از آن محیط شما را مملو از رایحه دلپذیر قهوه خواهد کرد. این نوشیدنی با عبور دادن آب داغ تحت فشار بالا، از میان قهوه آسیاب شده تهیه می‌شود.  اسپرسو یک نوشیدنی ایتالیایی است که به دلیل برخورداری از غلظت بالا و طعم قوی، محبوبیت زیادی داشته و به عنوان پایه‌ای برای نوشیدنی‌های قهوه‌ دیگری مانند کاپوچینو و لاته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین بخوانید: فواید قهوه اسپرسو

لاته

یکی دیگر از نوشیدنی‌های پرطرفدار قهوه، لاته است که ترکیب اسپرسو و شیر بخار داده شده می‌باشد. این نوشیدنی طعم ملایمی دارد و معمولا علاقه‌مندان به آن، سرو آن را همراه با یک لایه نازک فوم شیر انجام می‌دهند.

ترک

قهوه ترک با استفاده از یک روش سنتی تهیه می‌شود که در آن بتدا دانه‌های قهوه را به صورت بسیار ریز آسیاب می‌کنند سپس آنها را درون قهوه جوشی به نام جزوه ریخته و آب و در صورت تمایل مقداری شکر را به آن اضافه کرده و در نهایت ترکیب به دست آمده را می‌جوشانند. روش سرو خاص، طعم قوی و کف غلیظ قهوه ترک در کشورهای ترکیه، بالکان و منطقه خاورمیانه طرفداران زیادی دارد. 

کاپوچینو

این نوشیدنی کلاسیک ایتالیایی حاصل ترکیب اسپرسو، فوم شیر و شیر بخار داده شده است. کاپوچینا تعادلی بین طعم تلخ قهوه و شیر نرم ایجاد کرده و سرو آن معمولاً در فنجان‌های مخصوص انجام می‌شود. 

آمریکانو

قهوه آمریکانو از ترکیب آب داغ با اسپرسو به دست می‌آید و به همین دلیل نسبت به اسپرسو طعم رقیق‌تر و ملایم‌تری دارد.

دوپیو

اگر به دنبال تجربه قهوه‌ای با غلظت بیشتر از اسپرسو هستید، دوپیو (Doppio) را به شما پیشنهاد می‌دهیم. این قهوه از دو شات اسپرسو تهیه می‌شود و به همین دلیل در مقایسه با اسپرسو غلظت بالاتر و طعم قوی‌تری دارد. در ترکیب دوپیو معمولاً حدود ۶۰ میلی‌لیتر آب و ۱۴ تا ۱۸ گرم قهوه آسیاب شده   مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

 کورتادو

قهوه کورتادو یکی دیگر از ترکیبات اسپرسو است که برای تهیه آن به مقدار مساوی با اسپرسو، شیر گرم هم اضافه می‌شود. هدف از طراحی این نوشیدنی گرم برقراری تعادل بین طعم تلخ اسپرسو و شیر خامه‌ای و همچنین کاهش میزان اسیدیته قهوه است. 

رد آی (Red Eye)

از ترکیب شات اسپرسو و قهوه فیلتر شده، رد آی به دست می‌آید. طعم قوی در کنار غلظت و کافئین بالای این نوشیدنی، سرو آن را برای کسانی که در طول روز به انرژی بالایی نیاز دارند مناسب کرده است.

موکا 

قهوه موکا که با نام کافه موکا هم شناخته می‌شود، حاصل ترکیب اسپرسو، شیر بخار زده و شکلات است. این نوشیدنی گرم و شیرین به دلیل داشتن طعمی خاص و دلپذیر، طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد. 

فرآیند تولید قهوه

 تولید قهوه مراحل مختلفی دارد که در این قسمت به ترتیب آنها را توضیح داده‌ایم:

1. برداشت دانه‌ها

اولین مرحله، برداشت دانه‌های قهوه از درخت قهوه است. به دو روش دستی و ماشینی می‌توان دانه‌های قهوه را برداشت کرد. دانه‌های باکیفیت‌تر به دلیل حساسیت بیشتر و قیمت بالاتری که دارند، معمولاً به روش ماشینی برداشت می‌شوند.

2. خشک کردن و فرآوری دانه‌ها

پس از برداشت دانه‌های قهوه آنها را به مناطق آفتابی و خشک منتقل می‌کنند تا رطوبت آنها از بین برود و به طور کامل خشک شوند. این فرایند معمولا در یک بازه زمانی چند روزه در زیر نور خورشید یا با استفاده از تخت‌های خشک‌کن انجام می‌شود. فراوری دانه‌ها به دو صورت خشک و شسته صورت می‌گیرد. در روش خشک دانه‌ها را همراه با پوست و گوشته داخلی خود خشک می‌کنند، اما در روش شسته ابتدا دانه‌ها را درون آب خیسانده و پس از جدا شدن پوسته، فرایند خشک شدن آنها انجام شود. خشک کردن و فرآوری مناسب علاوه‌بر بهبود طعم و کیفیت دانه‌ها، ارزش اقتصادی آنها را هم افزایش می‌دهد.

3. برشته کردن

در مرحله برشته کردن یا رست، دانه‌های قهوه تحت حرارت بالا ( معمولا بین 100 تا 230 درجه سانتی‌گراد) برشته می‌شوند. در طی فرایند برشته کردن واکنش‌های شیمیایی مختلفی مانند واکنش ماریا رخ می‌دهد که عطر و طعم‌های دلپذیری به قهوه می‌بخشد. پس از اینکه دانه‌ها به درجه برشت کاری مورد نظر رسیدند، برای جلوگیری از ادامه فرایند آنها را سرد می‌کنند.

4. آسیاب کردن و آماده‌سازی

یکی از کلیدی‌ترین مراحل آماده کردن قهوه، آسیاب کردن دانه‌های قهوه است که نحوه و کیفیت انجام دادن آن می‌تواند طعم و عطر نهایی نوشیدنی‌های قهوه را به میزان قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. 

در این مرحله پس از انتخاب و اطمینان از تازگی دانه‌های قهوه، به منظور استخراج طعم‌های قفل شده در دانه‌ها و افزایش سطح تماس بیشتر آنها با آب، فرایند آسیاب کردن به بهترین شکل ممکن صورت می‌پذیرد. اندازه آسیاب دانه‌های قهوه معمولاً با توجه به روش دم‌آوری آن انتخاب می‌شود. 

انواع روش‌های تهیه قهوه

علاقمندان به قهوه می‌توانند این نوشیدنی را به روش‌های مختلفی تهیه کنند. در ادامه این قسمت رایج‌ترین روش‌های تهیه قهوه توضیح داده شده است.

اسپرسو

این قهوه محبوب و پرطرفدار با استفاده از دستگاه اسپرسوساز و با عبور دادن قهوه از آب داغ با فشار بالا تهیه می‌شود. اسپرسو یک نوع قهوه قوی با غلظت بالا است.

فرنچ پرس

یکی از ساده‌ترین روش‌های تهیه نوشیدنی قهوه، استفاده از فرنچ پرس است. در این روش سنتی ابتدا آب داغ را به قهوه آسیاب شده اضافه و سپس آن را صاف می‌کنند.

همچنین بخوانید: فرنچ پرس چیست

قهوه ترک

 یکی از اصیل‌ترین نوشیدنی‌های قهوه، قهوه ترک است که برای تهیه آن دانه‌های بسیار ریز آسیاب شده را با آب جوش ترکیب می‌کنند و سپس بدون نیاز به صاف کردن، سرو می‌شود. 

پور اُور

در این روش روی قهوه آسیاب شده به صورت یکنواخت آب داغ اضافه شده و سپس اجازه می‌دهند نوشیدنی حاصل از این ترکیب به آرامی دم بکشد.

قهوه دمی

یکی از محبوب‌ترین روش‌های تهیه کردن قهوه برای افرادی که به نوشیدنی‌های کلاسیک علاقمند هستند، قهوه دمی است. در این روش آب را به آرامی از قهوه آسیاب شده عبور می‌دهند و همچنین شما می‌توانید با استفاده از دریپ کافی قهوه دمی را به راحتی درست کنید.

خواص و فواید قهوه

قهوه از خواص متعددی برخوردار است که مصرف آن می‌تواند سلامت بدن را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از فواید مصرف قهوه عبارت‌اند از:

• افزایش انرژی و کاهش خستگی: محتوای کافئین قهوه یک عامل تحریک کننده برای سیستم عصبی است.
• تقویت عملکرد مغز: مصرف قهوه ضمن بهبود تمرکز، به تقویت حافظه هم کمک می‌کند.
• کاهش خطر بیماری‌های قلبی: رعایت اعتدال در سرو این نوشیدنی، التهاب را کاهش می‌دهد و سلامت عروق را بهبود می‌بخشد.
• دارای آنتی‌اکسیدان‌ها: قهوه دارای اثر محافظت‌کنندگی در برابر آسیب‌های سلولی است و قهوه برای سرماخوردگی مناسب بوده است که جلویگیری از این بیماری مزمن می‌باشد. 

عوارض احتمالی مصرف قهوه

با وجود اینکه قهوه یک نوشیدنی مفید است، زیاده روی در مصرف آن ممکن است عوارضی را برای سلامت بدن به همراه داشته باشد. عوارض احتمالی ناشی از مصرف بیش از حد قهوه عبارت‌اند از:

• افزایش اضطراب و استرس: مصرف بیش از اندازه نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه می‌تواند منجر به بروز اضطراب و افزایش تحریک‌پذیری شود.
• مشکلات گوارشی: نوشیدنی‌های قهوه می‌توانند موجب افزایش اسید معده و ایجاد احساس سوزش در این اندام شوند. 
• اختلال خواب: مصرف قهوه در ساعات نزدیک به خواب ممکن است در خواب طبیعی اختلالاتی ایجاد کند.

قهوه در فرهنگ‌های مختلف

قهوه به عنوان یک نوشیدنی محبوب و پرطرفدار جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ‌های مختلف جهان دارد.

• خاورمیانه: در مهمانی‌ها و مراسم‌های اجتماعی قهوه به عنوان یکی از نوشیدنی‌های اصلی سرو می‌شود. 
• اروپا: در قرون گذشته قهوه‌خانه‌ها به عنوان مراکز هنری و فرهنگی شناخته می‌شدند.
• آمریکا: قهوه یک نوشیدنی جدایی ناپذیر از سبک زندگی‌های پر دغدغه مردم آمریکا است.

نتیجه‌گیری در خصوص معرفی قهوه

قهوه یکی از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌ها در سطح جهانی است که تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی عمیق دارد. این نوشیدنی از دانه‌های گیاه قهوه تهیه می‌شود و به دلیل طعم خاص و خواص تحریک‌کننده‌اش، به عنوان یک جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره بسیاری از افراد شناخته می‌شود. 

تاریخ قهوه به قرن‌ها پیش برمی‌گردد و بر اساس افسانه‌ها، کشف آن به چوپانی در اتیوپی نسبت داده می‌شود که متوجه شد بزهایش پس از خوردن دانه‌های درخت قهوه، انرژی بیشتری پیدا می‌کنند. از آن زمان، قهوه به تدریج به سایر نقاط جهان گسترش یافت و به یک نماد فرهنگی و اجتماعی تبدیل شد. 

امروزه، قهوه نه تنها به عنوان یک نوشیدنی بلکه به عنوان یک تجربه اجتماعی در کافه‌ها و مکان‌های عمومی مصرف می‌شود.