در سراسر جهان قهوه به عنوان یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها شناخته می‌شود. عطر و طعم خاص قهوه تا حدود زیادی تحت تاثیر نوع دانه‌های آن است. به طور کلی دانه‌های قهوه از گیاه قهوه برداشت می‌شوند و با توجه به نوع دانه قهوه، هر کدام از ویژگی‌های متفاوتی برخوردار هستند که طعم، عطر  و حتی میزان کافئین آن‌‌ها را از یکدیگر منحصربه‌فرد می‌کند. گستردگی تنوع انواع دان قهوه این فرصت را به مصرف کنندگان می‌دهد تا بهترین گزینه را بر اساس ذائقه خود انتخاب کنند.

 در ادامه این مقاله انواع دانه‌های قهوه و ویژگی‌های هر یک از آنها به طور کامل توضیح داده شده است. بنابراین اگر از علاقه‌مندان به قهوه هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید تا انواع دانه قهوه را بهتر بشناسید و همچنین بتوانید برای خرید دان قهوه بهترین گزینه را بسته به علاقه و ذائقه خود انتخاب کنید..

دانه قهوه چیست؟

دانه قهوه در واقع هسته میوه گیاه قهوه است که به صورت یک دانه کوچک اما قدرتمند از آن استخراج می‌شود. به طور کلی عامل اصلی نوشیدنی محبوب قهوه، هسته میوه گیاه قهوه است. پس از برداشت میوه قهوه، این دانه‌ها طی عملیات‌های مختلف خشک کردن، بو دادن و آسیاب کردن به قهوه‌ای تبدیل می‌شوند که آماده دم‌آوری و سرو است. هر کدام از مراحل آماده کردن دانه قهوه نقش به‌سزایی بر عطر و طعم نهایی آن دارد و کیفیت دانه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر چقدر این مراحل با دقت بیشتری طی شوند، احتمال اینکه قهوه به دست آمده از کیفیت بالاتری برخوردار باشد، بیشتر است. 

انواع دانه قهوه

چهار نوع اصلی دانه قهوه وجود دارد که هر کدام از آنها از نظر ویژگی‌های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه این قسمت انواع دانه قهوه را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

دانه قهوه عربیکا (Arabica) 

یکی از پرمصرف‌ترین و محبوب‌ترین انواع  دان قهوه برای علاقمندان به این نوشیدنی در سراسر جهان قهوه عربیکا (Arabica) است. بخش زیادی از شهرت و محبوبیت این نوع قهوه به دلیل طعم شیرین، ملایم و پیچیده آن است که در اکثر مواقع با نت‌هایی از شکلات و میوه همراه می‌شود. دانه‌های عربیکا در مقایسه با دانه‌های روبوستا کافئین کمتر، اندازه بزرگتری و ظاهر این دانه‌ها بیضی شکل دارند. مجموع این ویژگی‌ها در دانه عربیکا به اسیدیته بالاتر و طعم لطیف‌تر آن کمک کرده است.

قهوه عربیکا در شرایط آب و هوایی خاص و در مزارع مرتفع رشد می‌کند. شرایط محیطی خاص این نوع قهوه، ضمن منحصربه‌فرد کردن عطر و طعم، کیفیت آن را افزایش داده است. بیش از ۷۰ درصد تولید جهانی قهوه، به دانه عربیکا اختصاص دارد که معمولاً به دلیل کیفیت بالاتر در مقایسه با سایر انواع قهوه با قیمت بیشتری به فروش می‌رسد.

یک نگاه سریع به قهوه عربیکا 

• ویژگی‌های ظاهری: بیضی شکل و دارای سطح تقریبا صاف با خط مرکزی منحنی.
• طعم و عطر: طعمی شیرین و ملایم با نت‌هایی از میوه و شکلات و اسیدیته بالا.
• مناطق کشت: کوهستان‌های مرتفع هند، برزیل، اتیوپی و کلمبیا.
• محبوبیت: حدود 60-70٪ از تولید قهوه در جهان را تشکیل می‌دهد.
• سطح کافئین: کمتر از روبوستا، ایده‌آل برای کسانی که به قهوه ملایم‌تر علاقه‌مند هستند.

دانه قهوه روبوستا (Robusta)

دانه قهوه روبوستا (Robusta) میوه گیاه Coffea canephora است. روبوستا یکی از دو گونه اصلی قهوه در تمام دنیا می‌باشد. این دانه‌ها در برابر شرایط آب و هوایی سخت و آفات مقاومت بالاتری دارند و به همین دلیل کشت آنها عمدتاً در مناطق گرمسیری قاره‌های آسیا و آفریقا انجام می‌شود. قهوه روبوستا معروف به داشتن طعمی قوی، خاکی و تلخ بوده و همچنین میزان کافئین آن در مقایسه با دانه‌های عربیکا بیشتر است. ویژگی‌های این نوع قهوه موجب شده تو عمدتاً از آن برای تهیه اسپرسو و قهوه‌های فوری که نیازمند کرمای بیشتری هستند، استفاده شود. 

یک نگاه سریع به قهوه روبوستا 

• ویژگی‌های ظاهری: اندازه کوچک‌تر و گردتر و دارای خط مرکزی مستقیم.
• طعم و عطر: اسیدیته کمتر با طعم و عطر تلخ، قوی و کمی خاکی.
• مناطق کشت: مناطق گرمسیری برزیل، آفریقا، اندونزی و ویتنام. 
• محبوبیت: مناسب برای تهیه قهوه فوری و اسپرسو. 
• سطح کافئین: بیشتر از عربیکا، ایده‌آل برای تقویت انرژی.

دانه قهوه لیبریکا (Liberica)

یکی دیگر از گونه‌های اصلی قهوه، دانه قهوه لیبریکا (Liberica) است که در کنار عربیکا و روبوستا جزو محبوب‌ترین دانه‌های قهوه‌ها در سراسر جهان به حساب می‌آید. منشا این دانه از گیاه Coffea liberica است که بومی مناطق غرب آفریقا به خصوص لیبریا می‌باشد. دانه‌های لیبریکا ظاهری متفاوت شبیه به یک قطره اشک و اندازه بزرگ‌تر دارند. طعم خاص و متمایز دانه‌های لیبریکا تلفیقی از دودی و آجیلی همراه با نت‌هایی از شکلات تلخ و گلدار است. لیبریکا در برابر بیماری‌ها و آفات مقاومت بالایی دارد و به همین دلیل توانایی رشد آن در شرایط آب و هوایی مختلف ایده‌آل است. این دانه علاوه‌بر آفریقا در برخی از مناطق جنوب شرق آسیا مانند مزارع مالزی و فیلیپین هم کشت می‌شود.

یک نگاه سریع به قهوه لیبریکا

• ویژگی‌های ظاهری: نامتقارن و بزرگ‌تر و دارای یک خط مرکزی نامشخص.
• طعم و عطر: دودی، پیچیده و گاهی همراه با نت‌های گل‌دار.
• مناطق کشت: مالزی، فیلیپین و اندونزی.
• محبوبیت: شهرت کمتری داشته، اما با این وجود علاقه‌مندان خاص خود را دارد. 
• سطح کافئین: متوسط. 

دانه قهوه اکسلسا (Excelsa)

دانه قهوه اکسلسا (Excelsa) از جمله قهوه‌های خاص و کمتر شناخته شده است که ویژگی‌های متفاوت آن طرفداران خاص خود را دارد. قهوه اکسلسا درواقع بخشی از خانواده لیبریکا است که کشت آن عمدتا در مناطقی از جنوب شرق آسیا مانند ویتنام و فیلیپین انجام می‌شود. طعم متنوع و پیچیده این نوع قهوه شامل نت‌هایی از گل‌ها و میوه‌ها است که ته مزه‌ای از شکلات داشته و گاهی با ادویه‌جات هم همراه می‌شود. قهوه اکسلسا به دلیل مقاومت خوبی که در برابر آفات و بیماری‌ها از خود نشان می‌دهد، یک گزینه محبوب با پایداری بالا برای کشاورزان به شمار می‌آید. کافئین نسبتا پایین این قهوه موجب شده تا نوشیدنی حاصل از آن یک انتخاب محبوب برای علاقه‌مندان به قهوه‌های دارای کافئین کمتر با طعم غنی محسوب شود.

یک نگاه سریع به دانه قهوه اکسلسا

• ویژگی‌های ظاهری: اندازه کوچک و گرد و دارای پوسته سخت.
• طعم و عطر: ترکیبی از مزه‌های ترش و میوه‌ای عمیق.
• مناطق کشت: نواحی جنوب شرقی قاره آسیا.
• محبوبیت: عمدتاً در ترکیب با قهوه‌های دیگر جهت افزایش عمق طعم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سطح کافئین: متوسط.

دانه قهوه سبز

به دانه‌هایی که همچنان خام هستند و فرایند برشته شدن آنها طی نشده است، دانه قهوه سبز گفته می‌شود. این دانه‌ها میوه گیاهان Coffea arabica و Coffea canephora هستند. دانه قهوه سبز به دلیل عدم برشته شدن حاوی مقدار زیادی از یک آنتی‌اکسیدان قوی به نام اسید کلروژنیک است. از جمله خواص بالقوه این نوع قهوه می‌توان به بهبود سلامت عمومی بدن، کاهش وزن و کنترل قند خون اشاره کرد. طعم منحصربه‌فرد قهوه سبز به ترکیبی از چای گیاهی و قهوه شباهت دارد و به همین دلیل در برخی از مکمل‌های غذایی و رژیم‌های غذایی از آن استفاده می‌شود.

یک نگاه سریع به قهوه سبز

• ویژگی‌های ظاهری: بدون بو دادن و دارای رنگ سبز طبیعی.
• طعم و عطر: اسیدیته بالا با طعمی گیاهی و خام.
• مناطق کشت: مشابه سایر دانه‌ها بوده و تنها تفاوت آن این است که پیش از بودادن استفاده می‌شود. 
• محبوبیت: مناسب برای مصارف پزشکی و کاهش وزن.
• سطح کافئین: شبیه به نوع خام آن.

مقایسه انواع دانه‌های قهوه

هر یک از انواع دان قهوه از نظر کافئین، طعم و کاربرد تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند که در ادامه این تفاوت‌ها در قالب جدول توضیح داده شده است.

انواع دانه‌های قهوه و مناطق کشت آن‌ها

یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند طعم و عطر قهوه را تحت تاثیر قرار دهد، منطقه کشت آن است. معروف‌ترین مناطق کشت قهوه عبارت‌اند از:

• اتیوپی: قهوه این منطقه طعمی گلی و میوه‌ای داشته و اسیدیته آن بالا است. 
• کلمبیا: طعم متعادل و شیرین قهوه‌های این منطقه با رایحه شکلاتی همراه است.
• ویتنام: قهوه ویتنام عطر قوی و تلخ داشته و روبوستای این منطقه شهرت زیادی دارد.
• برزیل: طعم ملایم و متعادل قهوه برزیل برای استفاده در ترکیبات مختلف مناسب است.

چه نوع دانه‌هایی را باید انتخاب کنید؟

پیش از انتخاب نوع قهوه‌ای که قصد سرو آن را دارید بهتر است به کاربرد و متناسب بودن آن با نوع ذائقه خود توجه کنید و برای راهنمایی خرید قهوه تصمیم مناسب و بهترین انتخاب را داشته باشید:

• صبحانه: اگر به دنبال یک قهوه خوش طعم برای سرو در وعده صبحانه می‌باشید، عربیکا با انرژی‌بخشی نسبتاً پایدار و طعم ملایم، گزینه خوبی برای انتخاب خواهد بود.
• ورزش: کافئین بالای روبوستا انرژی شما را برای انجام فعالیت‌های سنگین ورزشی افزایش می‌دهد.
• آزمایش طعم‌های خاص: برای تجربه طعم‌های متفاوت از قهوه، دانه‌های لیبریکا و اکسلسا را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
• مصارف سلامتی: خواص درمانی دانه‌های سبز می‌تواند به بهبود وضعیت جسمانی و کاهش وزن کمک کند. 

جمع‌بندی در خصوص معرفی انواع دان قهوه

دانه‌های قهوه به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شوند: عربیکا، روبوستا، لیبریکا و اکسلسا. دانه قهوه عربیکا، که حدود 60 تا 70 درصد تولید جهانی قهوه را شامل می‌شود، به خاطر طعم ملایم و شیرینش شناخته شده است و معمولاً در ارتفاعات بالا کشت می‌شود. در مقابل، دانه قهوه روبوستا دارای طعمی قوی‌تر و تلخ‌تر است و به دلیل مقاومت بیشتر در برابر آفات و شرایط محیطی، به راحتی کشت می‌شود. لیبریکا و اکسلسا هم به عنوان انواع کمتر شناخته شده، ویژگی‌های خاص خود را دارند. در نهایت دانه سبز قهوه، دانه خام و برشته نشده انواع قهوه بوده که طعم آن خام و گیاهی است. انتخاب نوع دانه قهوه بستگی به سلیقه شخصی و نوع نوشیدنی مورد نظر دارد و هر نوع دانه می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر طعم و عطر قهوه نهایی داشته باشد.